Examining the Career Adaptability Abilities and Psychological Well-Being Levels of High School Students
DOI:
https://doi.org/10.61518/ijpw-77Keywords:
Adolescent Individuals, Adolescence Period, Career Adaptability, High School Students, Psychological Well-BeingAbstract
This study examines the relationship between the concept of psychological well-being, which is defined as individuals' ability to overcome the difficulties they encounter in their lives- and career adaptability, which deals with the process of struggling with the difficulties they encounter in their career pathways. The study was conducted with 835 high school students, utilising the relational screening model, which is a quantitative research method. “Career Adaptability Scale", "Psychological Well-Being Scale" and "Personal Information Form", which is developed by the researcher, were used as data collection tools in the study. Non-parametric tests were employed to determine the relationship between the variables in the study. According to the data collected, the total scores for adolescents' career adaptability were found to differ significantly based on gender, mother's education level, academic achievement, and career goal setting, while no significant difference was observed regarding the father's education level. Similarly, students’ psychological well-being levels differed significantly based on their mother's education level, academic success, and career goal setting but showed no significant difference in relation to gender or father's education level. A positive and significant relationship was identified between the adolescents' psychological well-being and their career adaptability, as well as its sub-dimensions. This study highlights the critical role of psychological well-being in enhancing high school students' ability to adapt to the evolving professional and business landscapes of the 21st century.
References
Abaklı, M.T. (2020). Akademik öz yeterlilik ile kariyer uyum ve iyimserliği arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Akkermans, J., Paradnike, K., Van der Heijden, B. I. J. M., & De Vos, A. (2018). The best of both worlds: The role of career adaptability and career competencies in students' well-being and performance. Frontiers in Psychology,1(13). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.01678
Aktaş, E. & Şahin, C. (2019). Üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri ile kariyer uyum yetenekleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. E. Hamarta (Eds.), 21. Uluslararası psikolojik danışma ve rehberlik kongresi tam metin kitabı içinde (s. 86-95). Türk PDR Derneği Yayınları.
Altuntaş, S. (2018). Ergenlerde iyi oluşun yordayıcısı olarak yaşamda anlam, minnettarlık ve affedicilik [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Avcı, M. (2006). Ergenlikte toplumsal uyum sorunları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 39-63. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/2817/37925
Aydın, E. (2019). Ergenlerin algılanan anne baba tutumlarının benlik saygısı ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bradburn, N. (1969). The structure of psychological well-being. Aldine.
Büyükgöze Kavas, A. (2014). Validation of the career adapt-abilities scale-Turkish form and its relation to hope and optimism. Australian Journal of Career Development, 23(3), 125-132. https://doi.org/10.1177/1038416214531931
Büyüköztürk, Ş. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cengiz, A.İ. (2018). İç-dış denetim odağı ve psikolojik iyi oluş ve depresif belirtiler arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cenkseven, F. (2004). Examining the predictors of subjective and psychological well-being of University students [Unpublished doctoral dissertation]. Çukurova University.
Cihangül, N. (2021). Üniversite öğrencilerinde kariyer uyum yeteneklerinin yordayıcıları olarak çocukluk çağı yaşantıları ve öz duyarlık [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. T.C. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Creed, P. A., Patton, W., & Prideaux, L. (2007). Predicting change over time in career planning and career exploration for high school students. Journal of Adolescence, 30(3), 377-392.
Creed, P., Muller, J. & Patton, W. (2003). Leaving high school: The influence and consequences for psychological well-being and career-related confidence. Journal of Adolescence, 26(3), 295-311. https://doi.org:10.1016/S0140-1971(03)00015-0
Çağatayalp Özdin, G. (2019). Eğitim fakültesi öğrencilerinin mükemmeliyetçilik ve özgecilik düzeylerinin psikolojik iyi oluş düzeylerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Çağlar Özdoğan, (2021). Ergenlerde psikolojik iyi oluşun bireysel ve okul ile ilgili faktörler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çelik, O. (2016). Öğretmen adaylarında psikolojik iyi oluş algılanan sosyal yetkinlik ve güvengenliğin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çelik, Ö. (2017). Eleştirel düşünme becerilerinin kariyer uyum yeteneklerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Diener, E., Scollon, C. N., ve Lucas, R. E. (2009). The evolving concept of subjective well-being: The multifaceted nature of happiness. Social Indicators Research Series, 39, 67-100. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-90-481-2354-4_4.
Dikili, A. (2012). Yeni kariyer yaklaşımlarına ilişkin değerlendirmeler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 473-484. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20821/222865.
Ekti, F. B. (2019). Ergenlerde psikolojik iyi olma ve şükür arasındaki ilişki üzerine bir araştırma Diyarbakır örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Eroğlu, İ.H. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin sosyal sorun çözme ve psikolojik iyi olma durumları arasındaki ilişkide duygu ifadesi ve benlik saygısının aracılık rolü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Genç, M. (2016). Öğrencilerin Kişisel gelişim yönelimlerinin kariyer uyum yeteneklerine etkisi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gönenç, N. (2018). Üniversite öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyetin duygusal zekâ ve psikolojik iyi oluş açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
Gül, H., Maksüdünov, A., Yamaltdinova, A., & Abdildaev, M. (2019). Öğrencilerin demografik özelliklerinin kariyer uyumluluğu ve iyimserliği ile ilişkisi: Kırgızistan örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(36), 34-46. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/745832.
Hamurcu, H. (2011). Ergenlerin yetişkinlik inançları ve psikolojik iyi oluşlarını yordamada psikolojik ihtiyaçlar [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
İşgör, İ.Y. (2011). Üniversite öğrencilerinin muhafazakâr yaşam tarzları ile psikolojik iyi oluşlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kara, S. (2014). Lise öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karabeyeser, M. (2013). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumları ve stresli yaşam olaylarına göre psikolojik iyi oluşu [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karacan Özdemir, N. (2016). The factors contribute to career adaptability of high-school students [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Eğitim Bilimleri Bölümü.
Karasar, N. (2020). Araştırmalarda rapor hazırlama. Nobel Yayınevi.
Keyes, C. L., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of personality and social psychology, 82(6), 1007. https://www.academia.edu/9976300/Optimizing_well_being_The_empirical_encounter_of_two_traditions.
Koops, W., & Bosma, H. A. (2005). Social cognitionın adolescence: Its developmental significance. (2. Edition). Psychology Press Ltd.
Korkmaz, O. (2018). Lise öğrencilerinin kariyer uyum yeteneklerinin sosyo-demografik özellikler açısından karşılaştırılması. 20. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 25(27), 383-384. https://doi.org/10.5897/ERR2023.4340.
Korkut Owen, F., & Niles, S. G. (2019). Yeni yaklaşım ve modeller. B. Yeşilyaprak (Edt.), Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya içinde (10. Basım) (288-292). Ankara: Pegem Akademi.
Kulaksızoğlu, A. (2012). Ergenlik psikolojisi (14. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Lee, S. K., & Yi, H.S. (2010). Family systems as predictors of career attitude maturity for korean high school students. Asia Pacific Education Review, 11(2), 141-150.
Mc Campbell, D. S. (2012). Relationships between attachment and psychological well- being in hispanic american and non-hispanic white college students. [Unpublished doctoral dissertation]. Faculty of Education University of Fordham.
Muzafferoğlu, L. (2019). Lise öğrencilerinin duygusal zeka, aleksitimi ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beyken Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Nakra, N., & Kashyap, V. (2023). Linking Career Adaptability and Psychological Well-Being: A Test of Moderated Mediation Model Among Indian Employees. Journal of Career Development, 50(6), 1139-1154. https://doi.org/10.1177/08948453231157763.
Negru Subtirica, O., & Pop, E.I. (2016). Longitudinal links between career adaptability and academic achievement in adolescence. Journal Of Vocational Behaviour, 93, 163-170. https://psycnet.apa.org/record/2016-13409-015. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.jvb.2016.02.006
Özden, K. (2014). Üniversite öğrencilerinde psikolojik iyi oluşun psikososyal yordayıcılarının sosyal bilişsel kariyer kuramı açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztürk, Ö. (2019). Erken dönem uyumsuz şemalar, algılanan ana-babalık biçimleri ve duygu düzenlemenin psikolojik iyi oluşu yordama gücünün incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Pişkin, M. (2017). Mark L. Savickas’ın kariyer yapılandırma kuramı. Kariyer Gündemi Dergisi, 5, 4-13.
Polvan, Ö. (2000). Çocuk ve ergen psikiyatrisi. İstanbul üniversitesi tıp fakültesi temel ve klinik bilimler ders kitapları. Nobel Yayınevi.
Reisoğlu S. (2014). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarını yordamada beş faktör kişilik özellikleri, mizah tarzları ve duygusal zekânın rolü [Yayımlanmamış doktora Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Russo, A., Zammitti, A., Santisi, G., & Magnano, P. (2023). The relationship between psychological flexibility and career adaptability as resources to promote well-being. British Journal of Guidance & Counselling, 52(2), 286–295. https://doi.org/10.1080/03069885.2023.2212856.
Ryff, C. D. (2013). Psychological well-beingrevisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychother Psychosom, 83, 10-28. https://doi.org/10.1159/000353263.
Ryff, C. D. (1989). Beyond ponce de leonand life satisfaction: New directions in quest of successful ageing. International Journal of Behavioral Development, 12(1), 35–55. https://doi.org/10.1177/016502548901200102.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal Of Personality And Social Psychology, 69(4), 719. https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.4.719.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2008). Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being. Journal Of Happiness Studies, 9, 13-39. https://doi.org/10.1007/s10902-006-9019-0.
Santrock, J. W. (2011). Adolescence. New York: McGraw Hill.
Sarsıkoğlu, A.F. (2019). Üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluğunu açıklayan faktörler [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
Sartık, H. (2020). Kişilik özelliklerinin kariyer uyum yeteneğine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Savickas, M. L. (1999). The transition from school to work: A developmental perspective. Career Development Quarterly,47, 326-336. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1999.tb00741.x.
Savickas M. L. (2005). The theory and practice of career construction. R. W. Lent ve S. D. Brown (Eds.), Career development and counseling: Putting theory and research to work in (pp. 42-70). John Wiley.
Savickas, M. L. (1997). Careeradaptability: An integrative construct for life-span, life-space theory. TheCareer Development Quarterly, 45(3), 247-259. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1997.tb00469.x.
Savickas, M. L., Eric J., & Porfeli, E. (2012). Career adapt-abilities scale: Construction, reliability, and measurement equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80(3), 661–673.. http://dx.doi.org/10.1016/j.jvb.2012.01.012
Siyez, D. M. (2019). Gelişimsel yaklaşımlar. B. Yeşilyaprak (Eds.), Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya içinde (pp.). Pegem Akademi.
Söner, O. ve Yılmaz, O. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 59-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ufuksbedergi/issue/57468/815047.
Super, D. E. (1990). A life span, life-space approach to career development. D Brown, L Brooks (Eds.), Career choice and development in (pp. 197–261). Jossey–Bass.
Telef, B. B. (2013). Adaptation of psychological well-being into Turkish: A validity and reliability study. Hacettepe University Journal of Education, 28(3), 374-384. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7791/101929
WHO (2001). The world health report 2001 mental health: New understanding, new hope. Switzerland. WHO Library Cataloguing in Publication Data.
Yeşilyaprak, B. (2019). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya (10. Basım). Pegem Akademi.
Yiğit, S. (2018). Üniversite öğrencilerinde kariyer uyumu, toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin algılar ve kariyer kararsızlığı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Hüseyin Demirtaş, Elif Ünal Bozcan
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
